มีพื้นที่ครอบคลุม กิ่งอำเภอสามร้อยยอด อำเภอปราณบุรี อำเภอกุยบุรี และอำเภอเมือง มีพื้นที่ประมาณ 969 ตารางกิโลเมตร สภาพทั่วไปเป็นเทือกเขาสลับซับซ้อน แนวเทือกเขา ขวางตัวเหนือ-ใต้ เป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาตะนาวศรี สภาพป่าเป็นป่าดิบชื้น สัตว์ป่ายังมีชุกชุมเนื่องจากมีแหล่งน้ และ อาหาร สมบูรณ์ สัตว์ป่าโดยทั่วไปได้แก่ ช้างป่า กระทิง วัวแดง
กวางป่าหมี เก้ง สมเสร็จ ชะนี ลิง ค่าง ฯลฯ  มีลักษณะภูมิประเทศเป็นเทือกเขา มีสภาพเป็นป่า
ที่สมบูรณ์ด้วยลักษณะของป่าดิบชื้น ป่าดิบแล้งและป่าเบญจพรรณ หนาแน่นด้วยพรรณไม้ที่มี
ค่าทางเศรษฐกิจ
  
       อีกทั้งยังเป็นป่าต้นน้ำลำธารของประจวบฯ คือแม่น้ำกุยบุรีและ เป็นแหล่งอาศัยของ สัตว์ป่านานาชนิด โดยได้ประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติกุยบุรีเมื่อวันที่ 25 มีนาคม 2542 โดยป่ากุยบุรีเป็นโครงการตามพระราช
ดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชการที่ 9 ที่ทรงเปลี่ยนแปลงไร่สับปะรด ให้เป็นป่าใหญ่ที่อุดม สมบูรณ์ และเป็นแหล่งอาหาร ของสัตว์ป่านานาชนิดได้ นอกจากนี้ในป่ากุยบุรีแห่งนี้ยังมีทรัพยากร ธรรมชาติที่สวยงาม และมีคุณค่าอีกมากมาย เช่น น้ำตกผ่าหมาหอน น้ำตกด่านมะค่า น้ำตกผ่าสวรรค์
และยังมีจุดชมช้างป่าโดยจะมีเจ้าหน้าที่พาเข้าไปชม นอกจากจะได้เห็นช้างแล้วยังจะ ได้เห็นสัตว์ป่า ชนิดอื่น ๆ เช่นวัวกระทิง เก้งหม้อ ค่างแว่น ฯลฯ ที่ออกมาหาอาหารกินร่วมกันในช่วงเวลาเย็น ๆ อีกด้วยซึ่งเวลาที่จะได้พบเห็นสัตว์ป่า เหล่านี้จะเป็นเวลาประมาณ 16.00-18.00 น. โดยระยะห่างจาก จุดชมช้าง กับที่ทำการอุทยาน จะห่างกันประมาณ 20 กิโลเมตร จะต้องเข้าไปโดยรถของเจ้าหน้าที่ นอกจากนี้ยังจะได้พบ เห็นผีเสื้อ นก แมลงชนิดต่างรวมถึงพรรณไม้หลาย ๆ ชนิดที่หาชมได้ยาก
รวมทั้งไม้จันทร์หอมที่ผ่านพระราชพิธีเพื่อนำไปทำพระโกฏของพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์อีกด้วย
โดยเจ้าหน้าที่จะจัดทำ เป็นเส้นทางเดินเท้าให้ผู้สนใจศึกษาธรรมชาติได้เข้าไปใช้ประโยชน์ เรียนรู้และ
เพลิดเพลินกับธรรมชาติรอบ ๆ ตัว โดยเส้นทางมีลักษณะเป็นกึ่งวงกลม และภายในอุทยานยังมีกิจกรรม ให้สำหรับผู้ที่มากันเป็นหมู่คณะ กิจกรรมสาธารณะประโยชน์ เช่น การทำโป่งเทียม (อาหารสัตว์ป่า,ช้าง) กลุ่มประมาณ 60-100 คน ค่าใช้จ่ายประมาณ 1,500 บาท(ค่าอุปกรณ์) ,การปลูกพืชอาหารสัตว์ (ปลูกหญ้าให้สัตว์ป่า) ,ทำฝายชะลอน้ำ ค่าใช้จ่ายประมาณ 2,500บาท(ค่าอุปกรณ์) ,ปลูกต้นไม้ทำแนว กั้นช้างป่า รายละเอียดเพิ่มเติม โทร. 032-646292
         
      แหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจ ได้แก่
   น้ำตกดงมะไฟ ตั้งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติกุยบุรี เป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำกุยบุรี น้ำตกดงมะไฟ มีความสูงประมาณ 15 ชั้น ลักษณะเป็นแก่งหินแกรนิต มีน้ำไหลตลอดทั้งปี ช่วงน้ำมากตั้งแต่เดือน สิงหาคมถึงธันวาคม ชั้นที่สวยที่สุดตั้งแต่ชั้นที่ 8 ไปจนถึงชั้นที่ 15 โดยชั้นที่ 14 จะเป็นหน้าผาขนาดใหญ ่มีน้ำตกไหลลงมายังแอ่งน้ำเบื้องล่าง มีความสูง ประมาณ 10 เมตร นอกจากนี้ยังอุดมไปด้วยพันธุ์ไม้ นานาชนิด เช่น เฟิร์น กล้วยไม้ มอส อีกทั้งยังเป็นจุดชมนกเงือกกรามช้าง ที่บินผ่านยอดไม้ไปมาคล้าย เสียงเครื่องบิน
  และมีต้นตะเคียนใหญ่อายุราว 200 ปีและมีต้นไทรโอบกอดเอาไว้บนกิ่ง ด้านบนมีเฟิร์น ตระกูลข้าหลวง หลังลาย และกล้วยไม้เกาะอยู่ และมีต้นมะไฟป่ากระจายอยู่เป็นจำนวนมาก
อันเป็นที่มาของชื่อน้ำตกนี้
 
     น้ำตกผาหมาหอน เป็นน้ำตกที่มีระดับลดหลั่นกันลงมา 3 ชั้น ลักษณะเป็นผาลาดสูงชันเกือบ ตั้งฉาก มีสายน้ำใสไหลแรงตลอดเวลา บริเวณตอนกลางมีแอ่งน้ำขนาดใหญ่ มีพันธุ์ไม้จำนวน มาก  เช่น เฟิร์น ปาล์ม หลากชนิด เหมาะแก่การเดินป่าศึกษาธรรมชาติ และพักผ่อนหย่อนใจ

       น้ำตกด่านมะค่า เป็นน้ำตกที่เกิดจากต้นน้ำกุยบุรีแพรกซ้าย มีความสูงของน้ำตกประมาณ 6-7 เมตร อยู่ห่างจากที่ทำการ อุทยานฯ 5 กม.

       น้ำตกแพรกตะคร้อ น้ำตกขนาดใหญ่ มีลำธารไหลคดเคี้ยวไปตามป่าดงดิบ มีแก่งหิน
และวังน้ำกระจายอยู่ทั่วไป อยู่ทางตอนเหนือของพื้นที่อุทยานแห่งขาติกุยบุรี ท้องที่อำเภอปราณบุรี ต่อกับอำเภอหัวหิน เป็นต้นนำ้ลำธารของลุ่มน้ำปราณบุรี สายน้ำหลักของชาวปราณบุรี ความอุดมสมบูรณ ์ของผืนป่าทำให้น้ำตกแพรกตะคร้อมีน้ำใส ไหลเย็นตลอดทั้งปี วิวทิวทัศน์สวยงาม โดยเฉพาะในช่วงฤดูฝน ต่อฤดูหนาว อากาศหนาวเย็น มีทะเลหมอกงดงาม เหมาะสำหรับนักท่องเที่ยวที่ชื่นชอบธรรมชาติอันบริสุทธิ์ การเดินป่า ท่องธรรมชาติ ดูนก ชมผีเสื้อ พักค้างแรมด้วยเต๊นท์กลางป่า และมีวัฒนธรรมดั้งเดิมของชน
เผ่ากระเหรี่ยงบ้านป่าหมาก บ้านแพรกตะคร้อ ที่ยังคงมีวิถีชีวิตดั้งเดิม การเดินทางเข้าถึง
น้ำตกแพรกตะคร้อมี 2 เส้นทาง ค่อนข้างสะดวกตลอดทั้งปี แต่ในช่วงฤดูฝนควรใช้ระ 4WD
เนื่องจากถนนบางช่วงเป็นถนนดิและถนนลูกรัง ต้องขับรถขึ้นเขาสูงเป็นระยะๆจากตัวอำเภอหัวหิน ไปตามเส้นทาง น้ำตกป่าละอู ระยะทาง ประมาณ 65 กิโลเมตร แยกซ้ายไปตามเส้นทาง ป่าละอู- แพรกตะคร้อ ระยะทางประมาณ 25 กิโลเมตร ถึงบริเวณหมู่บ้านแพรกตะคร้อ จากอำเภอปราณบุรี ไปตามเส้นทางเข้าเขื่อนน้ำปราณบุรี แยกขาวไปตามเส้นทาง บ้านหนองยิงหมี วังจ้าว แพรกตะลุย แพรกตะคร้อ ระยะทางประมาณ 44 กิโลเมตร ถึงด่านตรวจหุบตะเคียน ประตูสู่น้ำตก สิ่งอำนวยความสะดวกบริเวณน้ำตก สถานที่กางเต๊นท์ จำนวน 3 แห่งความจุรวมประมาณ 50 คน พร้อมห้องน้ำ ห้องสุขา เต๊นท์สำหรับ 2-3 คนพร้อมเครื่องนอนไว้บริการ เหมาะสำหรับผู้ที่ชอบการเดินป่า
ศึกษาธรรมชาติ

        น้ำตกผาสวรรค์ เป็นน้ำตกที่เกิดจากต้นน้ำกุยบุรีแพรกซ้าย มีชั้นน้ำตก 5 ชั้น น้ำตกชั้นที่ เป็นชั้นที่สวย ที่สุด มีความสูงประมาณ 7 เมตร อยู่ห่างจากที่ทำการอุทยานฯ ประมาณ 7 กม.

จุดชมช้างป่า บริเวณหน่วยพิทักษ์อุทยานฯที่ กร.1 (ป่ายาง) และบริเวณใกล้เคียง เช่น หุบตาอู๋ เขาตาเพ้ง หุบกระชัง หุบมะกรูด และบริเวณป้ายโครงการฯ สามารถชม ได้ในเวลา 16.00-18.00 น.ของทุกวัน อยู่ห่างจากที่ทำการอุทยานฯ ประมาณ 20 กม. โดยการเดินทางด้วยรถยนต์ จะต้องเข้าไป
โดยรถของเจ้าหน้าที่นอกจากนี้ยังจะได้พบเห็นผีเสื้อ
นก แมลงชนิดต่างรวมถึงพรรณไม้หลาย ๆ ชนิดที่หาชม
ได้ยาก รวมทั้งไม้จันทร์หอมที่ ผ่านพระราชพิธีเพื่อ
นำไปทำพระโกฏของ พระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยา ณิวัฒนากรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์อีกด้วย
เส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติ      

          อุทยานแห่งชาติกุยบุรีจัดเส้นทางเดินเท้าที่เปิดโอกาสให้ ผู้สนใจศึกษาธรรมชาติได้เข้า ไปใช้ประโยชน์ เรียนรู้และเพลิดเพลินกับธรรมชาติรอบ ตัวท่าน ท่านจะพบพรรณไม้หลากหลายชนิด ที่หาชมได้ยาก นกนานาชนิด และโป่งธรรมชาติที่ช้างป่า สัตว์ป่าลงมาหากินเส้นทางนี้มีลักษณะเป็น กึ่งวงกลม ทางเดินลาดชันขึ้น ไปเรื่อยๆ บางครั้งเป็นที่ราบในระหว่างทางมีค่ายิ่งนัก เราเชื่อว่าท่าน เป็นผู้หนึ่งที่รักธรรมชาต ิและตระหนักในคุณค่า ท่านจะได้รับความสุข ความเพลิดเพลิน และความรู้จาก ขุมปัญญาที่ไม่มีวันหมดของธรรมชาติ ณ ที่แห่งนี้

                และภายในอุทยานยังมีกิจกรรมให้สำหรับผู้ที่มากันเป็นหมู่คณะ กิจกรรมสาธารณะประโยชน์ เช่น การทำโป่งเทียม (อาหารสัตว์ป่า,ช้าง) กลุ่มประมาณ 60-100 คน ค่าใช้จ่ายประมาณ 1,500 บาท(ค่าอุปกรณ์) ,
การปลูกพืชอาหารสัตว์ (ปลูกหญ้าให้สัตว์ป่า) ,ทำฝายชะลอน้ำ ค่าใช้จ่ายประมาณ 2,500บาท(ค่าอุปกรณ์) ,ปลูกต้นไม้ทำแนวกั้นช้างป่า
รายละเอียดเพิ่มเติม โทร. 032-646292

          การเดินทาง จากกรุงเทพฯ ไปตามถนนเพชรเกษมถึงหลักกิโลเมตรที่ 290 (ก่อนถึงที่ว่าการอำ เภอกุยบุรีประมาณ 3 กิโลเมตร) เลี้ยวขวาเข้าทางหลวงหมายเลข 3217 ผ่านบ้านยางชุมเป็นเส้นทางลาดยาง ประมาณ 18 กม. เข้าโครงการเขื่อนเก็บน้ำยางชุม เลี้ยวซ้ายก่อนถึงโครงการฯ ไปตามทางเข้าหมู่บ้านย่าน ซื่อจนสุดหมู่บ้านประมาณ 10 กม. เลี้ยวซ้ายอีกประมาณ 2 กิโลเมตรถึงที่ทำ การอุทยานแห่งชาติ (ระยะทางจากกุยบุรีถึงที่ทำการอุทยานแห่งชาติประมาณ 30 กิโลเมตร)

         ทางอุทยานฯ ทางอุทยานมีบ้านพักไว้บริการ 2 หลัง ภายในมี 3 ห้องนอน 2 ห้องน้ำ มีห้องโถงและ ห้องครัว พักได้หลังละ 6 คน ราคา 1,800/1คืน หากผู้ใดต้องการ สัมผัสกับธรรมชาติ ทางอุทยานได้จัดสถาน ที่กางเต๊นท์ไว้บริการโดยค่าธรรมเนียม สำหรับบุคคลที่นำเต็นท์มาเอง เต็นท์ละ 30 บาท/คืน/หลัง หากไม่มีเต็นท์และเครื่องนอน อุทยานมีไว้บริการดังนี้ เต็นท์ ขนาด 2 คน 150 บาท/หลัง/ คืน, เต็นท์สำหรับ 4 คน 300 บาท/หลัง/คืน,ถุงนอน 30 บาท/ถุง/คืน ผ้าห่ม 20 บาท/ผืน/คืน หมอน 10 บาท/ใบ/คืน ค่าธรรมเนียม ในการเข้าชมอุทยาน กุยบุรี ผู้ใหญ่ 200 บาท, เด็ก 100 บาท สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม อุทยานแห่งชาติ กุยบุรี ตู้ ปณ.10 ปณจ.กุยบุรี อ.กุยบุรี จ.ประจวบคีรีขันธ์ 77150 
รายละเอียดเพิ่มเติมเข้าไปดู้ได้ที่เว็บไซต์อุทยานแห่งชาติกุยบุรีกรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพรรณ พืช
 
           ติดต่อ กลุ่มการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์บ้านรวมไทย หรือ Kuiburinaturetour นำชมวิถีชีวิตชาวไร ่สับปะรด ในพื้นที่ ดูการปลูกหม่อนเลี้ยงไหม และสังเกตการณ ์ชีวิตช้างป่า รวมบริการรถรับส่งจาก ที่ทำการ อุทยานฯ และมัคคุเทศก์ท้องถิ่น
สอบถามรายละเอียด โทร. 08 5290 7436 อีเมล์ chang_kuiburi@hotmail.com